Spółka komandytowa - co to jest i na jakiej zasadzie działa?

Pokaż więcej

Co to jest spółka komandytowa?

Spółka komandytowa należy do spółek osobowych regulowanych przez ustawę z 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. 2017 r., poz. 1577 ze zm.).

Cechą charakterystyczną spółek osobowych jest to, że mają zdolność prawną, sądową oraz procesową, ale nie mają osobowości prawnej. Spółka komandytowa może np. we własnym imieniu nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, ale nie może odpowiadać za swoje długi, bo odpowiadają za nie wspólnicy. Musi ich być co najmniej dwóch – mogą to być zarówno osoby fizyczne, jak i prawne.

Jak są obciążeni wspólnicy w spółce komandytowej?

Zgodnie z art. 102 kodeksu spółek handlowych (k.s.h.) celem spółki komandytowej jest prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za jej zobowiązania co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia całym swoim majątkiem (zwany komplementariuszem), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona. Komandytariusz odpowiada za zobowiązania spółki do wysokości sumy komandytowej dowolnie ustalonej przez wspólników w umowie spółki.

Każdy komplementariusz może reprezentować samodzielnie spółkę, a komandytariusz może to robić tylko, jako pełnomocnik, gdyż w przeciwnym wypadku odpowiada on, jak komplementariusz.

Umowa spółki komandytowej u notariusza lub według wzorca

Spółkę komandytową powołuje się w umowie zawartej w formie aktu notarialnego i musi ona określać:

• firmę (nazwę) i siedzibę spółki,
• przedmiot jej działalności,
• czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony,
• wkłady wnoszone przez każdego wspólnika i ich wartość,
• kwotowy zakres odpowiedzialności każdego komandytariusza wobec wierzycieli (sumę komandytową).

Jeżeli wkład komandytariusza do spółki w całości lub w części polega na świadczeniu niepieniężnym, umowa określa przedmiot tego aportu, jego wartość oraz osobę wspólnika wnoszącego takie świadczenie.

Umowę spółki można także zawrzeć przy wykorzystaniu wzorca umowy. Przy tym sposobie wypełnia się formularz umowy udostępniony w systemie teleinformatycznym i opatruje podpisem zaufanym lub kwalifikowanym podpisem elektronicznym.

Jaka nazwa dla spółki komandytowej?

Nazwa spółki komandytowej powinna zawierać nazwisko jednego lub kilku komplementariuszy, czyli osób w pełni odpowiadających za jej zobowiązania, oraz dodatkowe oznaczenie „spółka komandytowa”. W obrocie może posługiwać się skrótem „s.k.”

Jeżeli komplementariuszem jest osoba prawna, firma spółki powinna zawierać pełne brzmienie firmy (nazwy) tej osoby prawnej, a więc wraz z oznaczeniem jej formy prawnej, z dodatkowym oznaczeniem „spółka komandytowa”. Można też zamieścić nazwisko komplementariusza, który jest osobą fizyczną.

Natomiast w firmie spółki nie wolno podawać nazwy lub nazwiska komandytariusza. Jeśli tak się stanie, ujawniony komandytariusz odpowiada wobec osób trzecich tak jak komplementariusz.

Koszty powołania spółki komandytowej

Spółka komandytowa powstaje z chwilą wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego. Przeprowadza się to tradycyjnie (papierowo) lub elektronicznie, ale trzeba się liczyć z wydatkami.

Gdy rejestruje się spółkę tradycyjnie, opłata sądowa za wpis wynosi 500 zł, a jego ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym - 100 zł. Tyle samo kosztuje jego publikacja przy spółce online (w systemie S24), ale opłata sądowa za wpis online jest o połowę niższa (250 zł).

Opłatę sądową oraz za ogłoszenie wpisu w MSiG można uregulować:

• przelewem bankowym na wskazany rachunek bankowy sądu rejestrowego,
• e-znakami opłaty sądowej,
• gotówką w kasie sądu.

Zgłoszenie spółki komandytowej do rejestru powinno zawierać:

• jej firmę, siedzibę i adres,
• przedmiot działalności,
• nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komplementariuszy oraz odrębnie nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komandytariuszy, a także okoliczności ewentualnego ograniczenia zdolności wspólnika do czynności prawnych,
• nazwiska i imiona osób uprawnionych do reprezentowania spółki i sposób reprezentacji; trzeba zaznaczyć, gdy komplementariusze powierzyli tylko niektórym spośród siebie prowadzenie spraw spółki,
• sumę komandytową.

Przy rejestracji spółki komandytowej w KRS automatycznie otrzymuje ona numery REGON i NIP.

Rozwiązanie spółki komandytowej

Na podstawie art.103 k.s.h. do spraw nieuregulowanych dla spółki komandytowej stosuje się odpowiednio przepisy o spółce jawnej. Dotyczy to m.in. powodów rozwiązania spółki. Są to m.in.:

• przyczyny przewidziane w umowie spółki,
• jednomyślna uchwała wszystkich wspólników,
• ogłoszenie upadłości spółki,
• śmierć komplementariusza lub ogłoszenie upadłości każdego wspólnika,
• pozostanie w spółce tylko jednego wspólnika,
• wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika lub wierzyciela wspólnika,
• prawomocne orzeczenie sądu.

Likwidacja spółki komandytowej

Jeśli wspólnicy zdecydują o rozwiązaniu spółk,i muszą rozpocząć procedurę jej likwidacji, którą określają art. 68-83 k.s.h. Ma to doprowadzić do zakończenia bieżącej działalności spółki, ściągnięcia wierzytelności oraz wypełnienia zobowiązań i upłynnienia majątku. Nowe interesy lub czynności można podejmować tylko wtedy, gdy jest to niezbędne do ukończenia spraw w toku.

Zgodnie z art. 70 k.s.h. likwidatorami spółki komandytowej są wszyscy jej wspólnicy, ale mogą oni zadecydować o powołaniu w tym celu konkretnych wspólników lub osób spoza swego grona. Taka uchwała wymaga jednomyślności, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

Likwidację spółki zgłasza się do sądu rejestrowego na formularzu KRS-Z61. Podaje się wtedy:

• fakt otwarcia likwidacji,
• nazwiska i imiona likwidatorów oraz ich adresy,
• sposób reprezentowania spółki przez likwidatorów i wszelkie w tym zakresie zmiany, nawet gdyby nie nastąpiła żadna zmiana w dotychczasowej reprezentacji spółki.

Każdy likwidator ma prawo i obowiązek dokonać zgłoszenia, ale co do zasady reprezentują oni spółkę łącznie.

Na dzień rozpoczęcia i zakończenia likwidacji, likwidatorzy sporządzają bilanse. Gdy likwidacja trwa ponad rok, konieczne jest też sprawozdanie finansowe na dzień kończący każdy rok obrotowy.

Kolejny krok w tej procedurze polega na podziale majątku. Przede wszystkim spłaca się z niego zobowiązania spółki oraz pozostawia odpowiednie kwoty na pokrycie niewymagalnych lub spornych zobowiązań. Pozostały majątek dzieli się między wspólników odpowiednio do umowy spółki. Jeśli nie ma takich postanowień, spłaca się wspólnikom udziały. Nadwyżkę dzieli się między nich w takim stosunku, w jakim uczestniczą w zysku.

Gdyby jednak majątku spółki nie wystarczyło na spłatę udziałów i długów, niedobór dzieli się między wspólników odpowiednio do postanowień umowy, a gdy ich nie ma - w stosunku, w jakim wspólnicy uczestniczą w stracie. Jeśli jeden ze wspólników jest niewypłacalny, przypadającą na niego część niedoboru dzieli się między pozostałych wspólników w takim samym stosunku.

Po podziale majątku likwidatorzy zgłaszają zakończenie likwidacji do sądu rejestrowego i składają wniosek o wykreślenie spółki z rejestru. Jej księgi i dokumenty oddają na przechowanie wspólnikowi lub osobie trzeciej na nie krócej niż pięć lat. Gdy wspólnik lub osoba trzecia nie zgadzają się na to, przechowawcę wyznacza sąd rejestrowy.

Spółka komandytowo - akcyjna

Kodeks spółek handlowych dopuszcza powołanie także spółki komandytowo-akcyjnej. Od komandytowej różni się tym, że co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a przynajmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem, który nie ponosi odpowiedzialności wobec wierzycieli.

Coraz częściej klasyczna spółka komandytowa występuje także w powiązaniu z inną formą, np. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.). W takim przypadku jednym ze wspólników (komplementariuszem) jest właśnie spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Dzięki temu ogranicza się obciążenie osób fizycznych. Ponieważ komplementariusze odpowiadają za zobowiązania spółki komandytowej całym majątkiem osobistym, to jeśli funkcję tę pełni sp. z o.o., majątek wspólników jest bezpieczny.

Gdy komplementariuszem jest spółka z o.o., za spółkę komandytową podpisuje się zarząd spółki z o.o. Zarząd spółki z o.o. może więc reprezentować zarówno tę spółkę - komplementariusza, jak i spółkę komandytowo-akcyjną.