Działalność gospodarcza - poradnik krok po kroku

Pokaż więcej

Założenie działalności gospodarczej nie jest skomplikowaną procedurą. Sprowadza się do wypełnienia wniosku CIDEG-1 o rejestrację działalności gospodarczej. Zanim jednak przystąpisz do tego kroku, warto przemyśleć kilka kwestii. To między innymi wybór formy opodatkowania, wybór kodów PKD, nazwy firmy i banku, który będzie prowadził firmowe konto. Dane te trzeba będzie bowiem podać już na etapie składania wniosku o rozpoczęcie działalności gospodarczej.

Forma opodatkowania działalności gospodarczej

Przedsiębiorca ma do wyboru cztery formy opodatkowania swojej działalności gospodarczej:

• Zasady ogólne - skala podatkowa. Przedsiębiorca rozliczający podatki w tej formie opodatkowany jest według skali podatkowej. Jego dochody do kwoty 85 528 zł obłożone są podatkiem w wysokości 17 proc., a powyżej tej kwoty 32 proc. Do kwoty przychodów netto 2 mln zł wystarczy prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów, powyżej – pełnej księgowości. Zaletą tego rozwiązania jest m.in. możliwość korzystania z ulg podatkowych, np. rodzinnej czy internetowej. Ponieważ opodatkowany jest dochód, jeśli dojdzie do sytuacji, że koszty są wyższe niż przychód, przedsiębiorca nie musi wtedy płacić podatku.
• Podatek liniowy. Ta forma opodatkowania objęta jest stałą stawką w wysokości 19 proc. Podobnie jak w zasadach ogólnych podatkiem objęty jest dochód przedsiębiorcy, z tą różnicą że jego wysokość nie jest zależna od wysokości dochodów. Tak samo nie płaci się podatku, jeżeli firma nie osiągnie dochodu. Różnica polega też na tym, że nie występuje tu kwota wolna od podatku.
• Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. W tym przypadku przedsiębiorca płaci podatek od przychodu, a nie dochodu. Zastosowanie ma 7 stawek: 2 proc., 3 proc., 5,5 proc., 8,5 proc., 12,5 proc., 17 proc. i 20 proc. i zależne są one od rodzaju prowadzonej działalności. Np. najniższą stawkę płaci się m.in. od przychodów ze sprzedaży przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, a najwyższą płacą wolne zawody takie jak lekarz czy nauczyciel. Rozliczając się w ten sposób należy prowadzić uproszczoną ewidencję przychodów (bez kosztów).
• Karta podatkowa. W tym przypadku stawka podatku nie zależy od dochodów czy przychodów przedsiębiorcy. Stawkę określoną kwotowo na dany rok podatkowy ustala naczelnik właściwego urzędu skarbowego w zależności od rodzaju i zakresu prowadzonej działalności gospodarczej, liczby mieszkańców w miejscowości w której jest prowadzona działalność gospodarcza oraz liczby zatrudnionych pracowników.

Wybór kodów PKD i rachunku firmowego

Kolejną kwestią jest wybór kodów z Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), które określają czym zajmuje się przedsiębiorca. Podstawowy kod PKD wpisujemy w punkcie 6.2 wniosku CEDIG-1 w rubryce „Przeważający rodzaj działalności gospodarczej wg PKD 2007”. Oprócz niego możemy wpisać tam dodatkowe kody PKD w dowolnej liczbie. Kody PKD znajdziemy na stronie https://www.biznes.gov.pl/pl/tabela-pkd.

Na tym etapie przyda się też numer rachunku firmowego. Konto dla firmy możemy założyć w każdym banku w Polsce. Banki oferują pakiety, które różnią się zakresem dostępnych usług i ceną. Do rachunku wydawana jest debetowa karta firmowa, a początkujący przedsiębiorca może się ubiegać także o uruchomienie linii kredytowej na start (z reguły niewielka kwota). Warto wiedzieć, że w niektórych bankach już na etapie zakładania rachunku można z poziomu bankowości internetowej złożyć wniosek o CEIDG-1. Taką usługę mają m.in. ING, PKO BP i mBank. Oznacza to, że za jednym zamachem zakładamy firmowe konto i składamy wniosek o założenie działalności gospodarczej.

We wniosku o rejestrację firmy będziemy musieli podać także nazwę działalności. W przypadku jednoosobowych firm może to być imię i nazwisko plus jakieś słowo/a określające rodzaj prowadzenia działalności np. „Komis samochodowy Jan Kowalski”. Nazwę tę możemy później umieścić na firmowej pieczątce razem z NIP-em, REGON-em i danymi kontaktowymi przedsiębiorcy. Teoretycznie nie ma żadnych przepisów egzekwujących od przedsiębiorcy konieczność posiadania pieczątki firmowej, ale w praktyce zdarza się że bank lub urząd skarbowy wymagają postawienia pieczęci (trzeba wówczas przekonywać dany podmiot, że nie jest to konieczne).

Wniosek do CEIDG-1

Wiedząc już jaką formę opodatkowania wybierzemy, które kody PKD znajdą zastosowanie w przypadku naszej firmy oraz jak będzie się ona nazywać, możemy przystąpić do wypełniania wniosku o rejestrację działalności gospodarczej CEIDG-1. Dokument ten jest dostępny w każdym urzędzie skarbowym, ale możemy go bez przeszkód wypełnić przez internet. Obok wspomnianych wyżej systemów bankowości internetowej, jest on dostępny na stronie https://ceidg.gov.pl. Przyda się do tego Profil Zaufany – tu ponownie z pomocą przychodzą banki. Można go uzyskać w bankowości internetowej PKO BP, ING, Banku Millennium, Inteligo, Banku Pekao, mBanku i na platformie Envelo. Firmę można założyć także listownie (wysyłając wypełniony wniosek do urzędu) oraz przez telefon.

Samo wypełnianie wniosku CEDIG-1 nie jest skomplikowaną czynnością. W dużej mierze sprowadza się ono do uzupełnienia informacji adresowych i kontaktowych. Szczegółowo krok po kroku opisywaliśmy ten proces w kursie „Założenie działalności gospodarczej - jak to zrobić?”. Warto zwrócić uwagę na pola NIP i REGON – jeżeli nie posiadamy tych numerów, zostaną one nam nadane automatycznie po wypełnieniu wniosku. Nazwę firmy i kody PKD wpisujemy w punkcie 6, a wybraną formę opodatkowania w punkcie 18. Zgłoszenie wniosku na druku CEIDG-1 automatycznie rejestruje nas w ZUS jako płatnika składek. Od momentu rozpoczęcia działalności gospodarczej będziemy mieli jeszcze 7 dni na zgłoszenie siebie do ubezpieczeń. Do tego służą druki ZUS ZUA (ubezpieczenie społeczne i zdrowotne) oraz ZUS ZZA (składka zdrowotna). Składki ZUS należy opłacać do 10 dnia każdego miesiąca.

Ulga na start

Przedsiębiorcy rozpoczynający działalność gospodarczą mogą skorzystać z obniżonych składek na ZUS – tzw. ulgi na start. Dzięki niej nie muszą płacić ubezpieczeń społecznych przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej. Płacą tylko składkę zdrowotną w wysokości 362,34 zł.

Zgodnie z art. 18 ustawy Prawo przedsiębiorców muszą jednak spełniać dwa warunki:

• podejmują działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmują ją ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia oraz
• nie wykonują jej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywali w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Ma to jednak swoje konsekwencje - przedsiębiorca nie opłacający składek nie jest objęty ubezpieczeniami społecznymi. Gdy w tym czasie zachoruje albo urodzi się mu dziecko nie otrzyma świadczeń z ubezpieczenia chorobowego (zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku macierzyńskiego, zasiłku opiekuńczego). W okresie ulgi na start przedsiębiorca nie ma również prawa do świadczeń w razie wypadku przy pracy lub choroby zawodowej (zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego), które przysługują z ubezpieczenia wypadkowego. Okres ten nie liczy się także przy ustalaniu wysokości emerytury.

Preferencyjne składki ZUS

Po okresie pół roku, początkujący przedsiębiorca korzystający do tej pory z ulgi na start, może skorzystać z kolejnej ulgi – tzw. preferencyjnych składek ZUS przez 2 lata. Najniższa podstawa, od której można obliczać składki stanowi 30 proc. minimalnego wynagrodzenia (w 2020 r. – 780 zł). Oznacza to, że wysokość poszczególnych składek wynosi:

• ubezpieczenie emerytalne – 152,26 zł
• ubezpieczenie rentowe – 62,40 zł
• dobrowolne ubezpieczenie chorobowe – 19,11 zł
• ubezpieczenie wypadkowe – 13,03 zł

plus

• składka zdrowotna – 362,34 zł.

Razem daje to 609,14 zł miesięcznie.

Mały ZUS plus

Kolejną formą ulgi dla przedsiębiorców jest tzw. mały ZUS plus. Mogą z niego skorzystać przedsiębiorcy, których przychód z działalności gospodarczej za poprzedni rok nie przekroczył 120 tys. zł. Podstawa wymiaru składek jest wówczas ustalona proporcjonalnie do wysokości dochodu. Mieści się między 30 proc. minimalnego wynagrodzenia a 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (w 2020 r. – 3136,20 zł). Ustala się ją raz w roku. Instrukcję, jak obliczyć podstawę wymiaru składek można znaleźć na stronie ZUS lub skorzystać z kalkulatora na stronie eSkladka.pl.

Standardowe składki ZUS

Po zakończeniu programów pozwalających na preferencyjne wyliczanie składek, przedsiębiorca będzie musiał płacić standardowe składki ZUS od podstawy nie niższej niż 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. W 2020 roku kształtują się one następująco:

• składka emerytalna - 612,19 zł,
• składka rentowa - 250,90 zł,
• składka chorobowa - 76,84 zł,
• składka wypadkowa - 52,37 zł,
• składka na Fundusz Pracy - 76,84 zł.

plus

• składka zdrowotna – 362,34

Razem daje to 1431,48 zł z dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym i 1354,64 zł bez chorobowego. Taką kwotę musi co miesiąc odprowadzać przedsiębiorca z tytułu „ZUS-ów”, więc powinien ją uwzględnić w swoim budżecie prowadzonej działalności gospodarczej.